Diabetes Mellitus

Diyabet, insülin sekresyonu ve aktivitesinde ya da ikisinin birden oluştuğu defektler sonucunda, kan şekerinin yükselmesi bununla birlikte karbonhidrat, protein ve yağ metabolizmasındaki bozulmalar ile karakterize olan kronik bir hastalıktır.
Diabetes mellitus, antik çağlardan bu yana ciddi sağlık sorunu olarak kabul edilmektedir. Pankreasın beta hücrelerinden salgılanan insülin hormonunun yokluğu, yetersizliği veya etkisizliği nedeniyle meydana gelen kronik hiperglisemi durumudur.

Diabetes Mellitus Tarihçesi

Diyabet antik çağlardan beri bilinen bir hastalıktır. İlk defa Ebers Papirüsü’nde poliüri ile karakterize bir hastalık olarak kayıtlara geçmiştir. Hintli hekimler diyabetli hastaların idrarının karıncaları çektiğini gözlemleyerek ‘madhumeha’ yani ‘bal idrar’ olarak kullanmışlardır. Sushruta ve Charaka isimli hekimler ilk defa diyabetin iki türü olduğunu savunmuşlardır. Kapadokyalı Aretaeus ise ilk kez ‘diabetes’ kelimesini kullanmıştır. 1886 yılında ilk defa Gull, diyabet tedavisinde sıkı bir diyet önermiştir. 1910’da İngiliz fizyolog Sir Edward Albert Sharpey-Schafer diyabetik olmayan kişilerin vücudunda normal olarak üretilen insülini keşfetmiştir.

Diabetes Mellitus Sınıflandırılması

• Tip 1 Diabetes Mellitus: Pankreasın langerhans adacıklarındaki beta hücrelerinin yıkımı ile görülen insülin yokluğu ile karakterize klinik tablo.
• Tip 2 Diabetes Mellitus: Beta hücrelerinden salgılanan insülinin giderek azalması ile karakterize klinik tablodur.
• Gestasyonel Diabetes Mellitus (GDM): Gebelik öncesi DM tanısı olmayan, gebelik sırasında sıklıkla ikinci veya üçüncü trimesterde ortaya çıkan ve çoğunlukla doğum sonrası düzelme eğilimi gösteren tipidir.
• Diğer Spesifik Diyabet Tipleri

Tip 2 DM Tanı Kriterleri

Açlık Plazma Glukozu (APG) ≥ 126 mg/dl
RPG + diyabet semptomları ≥ 200 mg/dl
Oral Glukoz Tolerans Testi (OGTT)’nde 2. st plazma glukozu ≥ 200 mg/dl
HbA1c ≥ %6.5

Tip 2 DM Belirtileri

• Açıklanamayan ağırlık kaybı
• Sürekli yorgunluk hali
• Sinirlilik
• Tekrarlayan enfeksiyonlar (Genital, üriner sistemi, deri, oral kavite), yara iyileşmesinde gecikme
• Ağız kuruluğu
• Ayakta yanma, uyuşma, duyu kaybı
• Kaşıntı
• Reaktif hipoglisemi
• Akantozis nigrikans
• Görme kaybı
• İktidarsızlık veya erektil disfonksiyon.

Tip 2 Diyabet Tedavisi

Amaç, tanıdan sonra glikoz konsantrasyonlarını iyi seviyelere getirmek ve korumak, böylece komplikasyonların gelişmesini önlemektir. Hastalara beslenme planı ve fiziksel aktivitenin önemini içeren genel bir diyabet eğitimi verilmelidir. Gerekli görülüyorsa farmakotik tedaviler uygulanmaktadır. Yaşam tarzı değişiminin teşviği çok önemli olmakla birlikte, hastaların tedavi programına sistemli ve periyodik bir danışmanlık da entegre edilmeli; hastaların uygun zamanlarda gerekli kontrolleri yapılmalıdır.

KAYNAKÇA

• Bekci, A.(2017). Tip 2 diyabetlilerde d vitamini düzeyleri ile kan şekeri, LDL kolesterol ve trigliserid ilişkisi. Yüksek Lisans Tezi. Okan Üniversitesi, İstanbul.
• Çoker, R.(2018). Tip 2 Diabetes Mellitus Hastalarının Diyabet Tedavilerinde Kullandıkları Farmakolojik Olmayan Tedavi Yöntemleri. Yüksek Lisans Tezi. On dokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun.
• Lakhtakia R. The history of diabetes mellitus. Sultan Qaboos University medical journal. 2013;13(3):368-70.
• Kündeş H.(2019). Tip 2 Diyabetli Hastalarda Akdeniz Diyeti ve Dash Diyetine Uyumun Glisemik Kontrol Üzerine Etkisi. Yüksek lisans tezi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Bayındır, M.(2019). Tip 2 diyabet tanısı almış bireylerde diyabetik diyet tedavisi ve biyokimyasal bulguların, duygusal stres durumu üzerine etkileri. Yüksek Lisans Tezi. On dokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun.